ŞARAPTAN SİRKE OLUR MU? TURŞULARIMIZ NE ALEMDE? İSLAM FIKHINDA DURUM NEDİR? 

Resulullah (S.A.V) Efendimiz, Mekke’nin fethinde amcası Ebu Talib’in kızı Hz. Ümmehani’nin evine varmıştı. Ona “Yanınızda yiyecek bir şey var mı?” diye sordu. Hz. Ümmehani “Hayır! Yalnız, kurumuş ekmek kırıntıları ve sirke var! Fakat, bunları, sana sunmaya haya ederim!” dedi. Peygamber Efendimiz (S.A.V) “Onları, getir. Suyun içine ufala. Tuz da, getir!” buyurdu. Sirkeyi, onun üzerine döküp yedikten sonra Yüce Allah’a şükretti. “Ey Ümmehani! Sirke, ne güzel katıktır! Sirkesi bulunan bir ev, katıktan mahrum sayılmaz!” buyurdu.Bu harika ürünün binlerce yıldır kullanıldığı bilinmektedir. Babilliler, Mısırlılar, Romalılar sirke kullanıyorlardı. Hipokrat, sirkeyi ilaç olarak kullanırdı. Anibal Alpleri aşmak için kayaları sirkeyle parçalardı.

Sirke üretiminde yaygın olarak kullanılan Acetobacter spp. (Acetobacter acetogenum, Acetobacter curum vb.) türlerinin yanında, Gluconobacter türleri de kullanılabilir. Sonuçta başlangıçta kullanılan meyve ve kullanılan bakteriye göre değişik aroma ve lezzetlerde sirke oluşur. Sirkeleşme bir fermantasyon olayıdır. Sirke enzimleri yardımı ile oksijenli bir ortamda başlayan kimyasal olay neticede asetik asitin oluşmasını sağlar. Sirke’nin “sirke” olarak nitelendirilebilmesi için içerdiği asetik asit miktarının en az % 4 olması gerekmektedir.

SİRKE VE TURŞU HAKKINDA BİLDİKLERİMİZ

Sirke yapımında olsun,Turşu üretiminde olsun, şaraptan sirkeleşmeye, çoğunluk âlimlerimiz cevaz vermemiş, bazı âlimlerimiz de cevaz vermiş. Şüpheden uzak olmak için, en iyisi üzüm şırasının fermentasyonunu inkitaa uğratmadan sirkeye dönüştürülmesidir. Maalesef batı ülkelerinde şaraptan, hatta doğrudan alkolden(etil alkolden) sirke yapmak yaygın. “Branntwein essing”veya “brandi vinegar” şaraptan sirkeye, “Alchol vinegar” ise alkolden dönüştürüldüğünü belirtiyor. Ülkemizde de çoğunluk batı taklitçiliği içinde oldukları ve işlerine daha uygun geldiği için, aynı usülle sirke üretiyorlar. Turşucuların da büyük çoğunluğu bu sirkeleri kullanıyorlar. Şüpheden kaçınmak için doğrudan şıradan üretilen sirkeyi ve turşuyu, daha iyisi şu anda az olmasına rağmen GİMDES’in sertifika verdiği sirkeyi ve turşuyu kullanmak daha güvenli olur diye düşünüyoruz.

İslam hukukunda sirke üzerinde oldukça kapsamlı tartışmalar yapılmıştır. Şıra ve meyve sularından oksijenli ortamda sirke enzimleri ile elde edilen sirkenin helalliği üzerinde bütün fakihler ittifak etmişlerdir. Şaraptan sirkeleşmede ise farklı görüşler oluşmuştur. Şarabın kendiliğinden sirkeleşmesi, sirkeleşmesi için gölgeden güneşe aktarılması, içerisine tuz, sirke, sıcak ekmek, soğan gibi yabancı madde atılması ya da yakınında ekşiyinceye kadar ateş yakılması gibi uygulamalar sonucunda elde edilen sirke için fıkıh alimleri farklı görüşler ortaya koymuşlardır.

Şaraptan her halükarda elde edilen sirkeye helal diyenler, Peygamberimiz(sav) in “Sirke ekmeğin bandırıldığı ne güzel katıktır….”, “Hangi deri tabaklanırsa o temizlendi demektir.”, “Tabaklamak, meyte derisini sirke olmuş şarabın helal olması gibi helal kılar”, “En iyi sirkeniz şarabınızın sirkesidir” hadisleri delil olarak ileri sürmüşlerdir. Ancak Darekutninin Ümmü Selemeden rivayet ettiği hadisin senedinde zayıflık olduğu belirtilmiştir. Beyhakinin Cabirden rivayet ettiği hadis için: Bu hadis Mugire b. Ziyad yalnız rivayet etmiştir. Mugire pek kuvvetli bir ravi değildir, denmiştir. Ayrıca Ebu Hanife Hz.leri ve aynı görüşte olan alimler, şaraptan elde edilecek sirkenin helal olabilmesi için sirkeleşmenin tam olması, şaraptan gelen acılığın tamamen giderilmesi gerektiğini, kısmen bir acılık kalması halinde yine helal olmayacağını belirtmişlerdir.

Şaraptan dönüştürülen sirkenin helal olmayacağını ifade eden fıkıh alimleri ise “Peygamber(sav), bir adamın kendisine hediye ettiği bir tulum şarabın dökülmesini emretmiştir”, “Şarabı haram kılan ayetler geldikten sonra iki yetime ait miras kalmış şarap için vasilerinin onu sirke yapayım mı? diye sorması üzerine Peygamberimiz(sav) “o şarabı dök” şeklinde cevap vermiştir”. hadisi İmam Malik, Ahmed, Müslim ve Nesei rivayet etmişlerdir. Diğer bir hadisi de Müslim ve Ebu Davud rivayet etmişlerdir.

Şaraptan sirke yapmanın caiz olmadığı tezini savunanlar Maide suresinin 90. ıncı ayetine atıfta bulunarak, “İçine bir şeyler katarak şarabın sirkeye dönüştürülmesi helal değildir ve bu durumda tahir de olmaz. Çünkü bundan uzak durmamız emir olunmuştur. Onu sirkeye dönüştürmek ise , onu mal edinmek maksadı ile şaraba yakınlaşmak demektir. Bu ise ondan uzak durmak emrine aykırıdır. Diğer taraftan şarabın içerisine bırakılan bir şey, şarap ile bir arada bulunmakla o da necis olur. Dolayısı ile o şarabın sirkeye dönüşmesinden sonra da onu necis kılar.”demektedirler.

Günümüz alimlerinden Yusuf el Kardavi Fetvalar kitabında şaraptan elde edilen sirkeye cevaz verirken yaptığı irdelemede (6) numaralı hadisi zikrettikten sonra yaptığı tevil çok calib-i dikkattir. “Şarabın haram kılındığı ayetler nazil olduğunda sahabenin hanelerinde şarap tulumları vardı. Ayetin hükmünü kuvvetlendirmek ve bu şarapların yok edilmesini çabuklaştırmak için taviz vermemesi gerekiyordu.”diyor.

Allah aşkına bu günkü halimiz o günün Medine’sinden çok mu farklı acaba? Ülkemizde 2016 yılında üretilen alkollü içki miktarı tamı tamına bir milyar litreye ulaşmış bulunmaktadır. Bu içkileri üretenler de, tüketenler de Müslüman kimliğini taşıyan insanlar.

Dinde yozlaşmanın, dinde zayıflamanın hızla yaşandığı bir ortamda Müslümanın din emniyetini koruma maslahatını öne almak gerekmez mi? Üreticileri hizaya getirebilmek için Müslüman tüketicileri sorgulama ve icabında boykot etme silahını kullanmasına teşvik etmek gerekmez mi? Geleneklerimize ve helal şartlara uygun sirke yapanla işi gücü şarap üretme olan şarapçının şaraptan sirke yapmasını ayıracak ve Müslüman tüketiciyi daha iyiye yönlendirecek fetvalara ağırlık verilmesi gerektiğini düşünüyoruz.

Fabrikasyon sirke üretimine bu bakımdan dikkat etmeliyiz. Öncelikle işin başında meyve şırasından sirke üreteceğimize niyet etmeliyiz. Fermantasyon reaksiyonu başta doğal olarak, şaraplaşmayı yani alkolleşmeyi verecektir, ama şartlarımızı sirke sonuç verecek şekilde ayarladığımız için devamında sirkeleşme başlayacaktır, olayı sirkeleşmenin tamamen oluşması için sonuna kadar devam ettirdiğimiz taktirde ölçülebilen bir alkol kalıntısı kalmayacak şekilde sirke elde edilmiş olacaktır. Henüz sirkeleşme tamamlanmadan reaksiyon durdurulmaya tabi tutulursa ölçülebilen bir alkolün kalmasına sebebiyet verilir. Bu da elde edilen sirkenin helalliğini tehlikeye sokar. GİMDES, Fabrikasyon sirkenin Helal ve Tayyib Sertifakalanmasında sirke elde etme prosedürüne uygun yapılan çalışmalar sonucunda ölçülebilen bir alkol kalıntısı kalmayacak şartlarda üretilen sirkeye sertifikalama yapmaktadır.

Gelelim, yazımızın başında doğal şifa kaynağı olarak nitelendirdiğimiz sirkenin bazı yararlarına: 

Sebze ve meyveler, mikroplarından temizlemek için, sirkeli su ile yıkanır. Boğaz ağrılarında, sirkeyle gargara yapılır. Yorgunluk ve uykusuzluk için yatmadan önce sirkeli su içilir. Su ile kaynatılıp buharına durulursa baş ağrısı, astım ve cilt lekelerine faydalıdır. Kaşıntılara ve cilt çatlaklarına sirke sürülür. Sirkeli bez, mide üzerine konursa, bulantı ve kusmayı önler. Sirkeli bez varislere de faydalıdır. Sirke orta dereceli yanıklarda da kullanılır. Nasırların ve sertliklerin üzerine sirkeyle ıslatılmış ekmek konulur. Güneş yanığına sürülürse faydalıdır. Kepekli ve mat saçlar için durulama suyuna sirke ilave edilir. Cildi yumuşatmak, parlatmak için banyo suyuna bir miktar sirke katılır. Siğillere, sirke döküp üzerine kabartma tozu serpilir ve 15 dakika sonra toz silkelenir. Bal karıştırılmış sirkeli su her gün içilirse, düzenli kilo verilebilir. Sirke, ateş düşürücü, vücuda sakinlik ve ferahlık verici en zararsız maddedir. Ferahlatıcı kokusu sayesinde, baygınlıklarda hastayı uyandırıcı tesire sahiptir. Kanı sulandırır. Safrayı keserek, safra akıntısını düzenler. Kanamaları kısa zamanda kestiği bazı kaynaklarda belirtilmektedir. Hıçkırıkların giderilmesine yardım eder. (Sirke suyuna batırılmış bir parça şeker, yavaş yavaş emilir.) Sirke ile yapılacak gargara diş etlerini ve dişleri sağlığa kavuşturur. Sinamekiyle kaynatılıp içildiği takdirde, kabızlığa iyi geldiği kaynaklarda geçmektedir. Lavabo banyo gibi sert zeminler sirkeyle silinir. Patatesin pişirme suyuna bir kaşık sirke koyun. Hem rengi sapsarı kalır, hem daha lezzetli olur.

Balzamik Sirke

Balsamik sirke(Balsamic Vinegar): Genellikle İtalyan mutfağında kullanılan geleneksel yoğun çeşnilendirilmiş bir sirke türüdür. Zeytinyağı ile kombine edilerek salata sosu olarak da çok sık kullanılır. İtalyanın kuzeyinde bulunan Modena şehrinde başlatılmış geleneksel bir üründür. İtalyan hükümeti tarafından ismi koruma altına alınmıştır. Normal sirkeden farklı olarak renk ve kıvam bakımından koyu ve tatlımsı tadda olup fiyatı çok pahallıdır. Beyaz üzümlerin konsantre edilmiş şırasından üretilir ki, hacmı takriben %50 azalacak şekilde kaynatılır ve alkol oluşturan fermentasyon meydana gelir. Bu, daha sonra bir defa daha fermente edilerek balsamik sirke elde edilir. İşlem, çeşnilerin konsantre olabilmesi için yavaş bir proseste gerçekleştirilir. Her yıl faklı ağaçtan yapılmış fıçılarda (toplam 3-25 yıl) bekletilen sirkede çeşitli tadlar yoğunlaşır. İslam Fıkhı bakımından riskli olduğunu söyleyebiliriz.

Tüm GİMDES Helal Ve Tayyib Sertifikalı Firmalarımızı görmek isterseniz TIKLAYINIZ…. GİMDES HELAL VE TAYYİB SERTİFİKALI FİRMALARIMIZ

Tüm GİMDES Helal Ve Tayyib Sertifikalı Ürünleri satın almak isterseniz TIKLAYINIZ SERTİFİKALI ÜRÜNLER İÇİN HDM MARKET ŞUBELERİMİZ 

ONLİNE HALAL DUNYA MARKETİMİZ’den GİMDES Helal Ve Tayyib Sertifikalı Ürünleri satın almak isterseniz TIKLAYINIZ SERTİFİKALI ÜRÜNLER İÇİN ONLİNE HDM MARKET ŞUBEMİZ GİMDES ONAYLI HALAL DUNYA ONLİNE MARKET

KAYNAKÇA :

http://www.vinegar.org
http://www.versatilevinegar.org/todaysvinegar.html
http://www.earthclinic.com/Remedies/acvinegar.html
Yusuf el Kardavi Fetvalar/sirke bahsi
Prof.Dr.Vehbe Zuhayli. İslam Fıkhı Ansiklopedisi/Yiyecekler ve İçecekler bahsi
İbn-i Abidin/Eşribe bahsi